Thứ Năm, ngày 28 tháng 03 năm 2024

LƯỢC SỬ TRUNG TÂM THÁNH MẪU TÀPAO

Chuyên mục: Lược sử Trung Tâm Thánh Mẫu Tàpao - Ngày đăng: 27.04.2022
Chia sẻ:

LƯỢC SỬ TRUNG TÂM THÁNH MẪU TÀPAO

  1. VỊ TRÍ ĐỊA LÝ VÀ HÀNH CHÍNH

Tượng Đài Đức Mẹ được đặt trên lưng chừng Ngọn Đồi TÀ PAO (do đó được gọi là Tượng Đài Đức Mẹ TÀ PAO), ở độ cao khoảng 100 mét so với mặt nước biển, được làm phép và khánh thành ngày 08 tháng 12 năm 1959 bởi Đức Cha Marcel PIQUET (tên Việt Nam là Đức Cha LỢI), Giám mục Giáo phận NHA TRANG, với sự tham dự gần như của toàn thể các Cộng đoàn Công giáo di cư lúc đó, từ Huế lên các vùng Tây nguyên cho đến tận Cà Mau…, cùng với một số giáo dân địa phương chung quanh và các vùng lân cận …

“Tà Pao”, nếu hiểu theo ngôn ngữ K’Ho vùng Lâm Đồng và Bình Thuận, vốn có quan hệ thân thiết với dân tộc Chăm, có thể có nghĩa là “Một giấc mơ đẹp” (“Tà”: đẹp cái đẹp linh thiêng; “Pao”: giấc mơ) ; còn nếu được viết “Tàmpao” có nghĩa là “Suối mơ” …

Về mặt hành chánh, năm 1959, vùng Núi Tà Pao, thuộc Quận Tánh Linh tỉnh BÌNH TUY. Tỉnh Bình Tuy bao gồm toàn bộ vùng Hàm Tân-Lagi hiện nay và hai quận Tánh Linh (nằm mạn Nam Sông La Ngà, còn được gọi là Vùng Nam Sông hay Nam Ruộng) mà quận lỵ là vùng Lạc Tánh hiện nay và quận Hoài Đức (nằm Mạn Bắc Sông La Ngà, còn được gọi là Vùng Bắc Sông hay Bắc Ruộng) mà như đã nói quận lỵ đặt tại vùng Huy Khiêm.

Sau năm 1975, Tà Pao thuộc xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận.

Về mặt tôn giáo, Tà Pao lúc đó (thời điểm năm 1959) thuộc Giáo xứ Huy Khiêm, Giáo phận NHA TRANG mà Đấng Bản Quyền là Đức Giám Mục Marcel PIQUET (LỢI).

Kể từ ngày 30 tháng 01 năm 1975, Giáo phận Phan Thiết được thành lập, tách khỏi Giáo phận mẹ Nha Trang, với Đấng Bản Quyền mới là Đức Cha Nicolas HUỲNH VĂN NGHI. Tà Pao (thời điểm 1999 cho đến 2003), về mặt Giáo luật, thuộc về Giáo xứ Đức Tân mà Quản xứ lúc bấy giờ là Linh mục Giuse Nguyễn Văn Lừng, chứ không phải thuộc về Giáo xứ Tánh Linh, lúc đó vốn do linh mục Phêrô Đinh Đình Chiến phụ trách, như một số người vẫn lầm tưởng…

2. NGUỒN GỐC THÁNH TƯỢNG ĐỨC MẸ TÀPAO

Thánh tượng Đức Mẹ được đặt trên Đồi Tà Pao, theo nhiều nguồn tin đáng tin cậy, là một trong những Thánh tượng Đức Mẹ đã được chính cố Tổng Thống G.B.. Ngô Đình DIỆM chỉ thị cho đặt làm, trong năm 1959 nhân dịp ĐẠI HỘI THÁNH MẪU TOÀN QUỐC LẦN I TẠI SÀI GÒN  và những năm sau đó (1960, 1961) qua trung gian Phủ Tổng Uy Dinh điền và kinh phí cũng do chính Phủ Tổng Uy Dinh điền cung cấp … :

1) Đài Đức Mẹ TÀ PAO (Tánh Linh-Bình Thuận)

2) Đài Đức Mẹ GIANG SƠN (Daklak)

3) Đài Đức Mẹ THÁC MƠ (Phước Long)

4) Đài Đức Mẹ PHƯỢNG HOÀNG (Pleiku)

5) Đài Đức Mẹ TRINH PHONG (Phan Rang-Ninh Thuận)

Ngày 08 tháng 12 năm 1959, Nghi lễ khánh thành và làm phép Thánh Tượng Đức Mẹ Tà Pao đã được tổ chức cách hết sức long trọng, gần như mang tầm cỡ “quốc gia”…

Về phía giáo quyền, có sự hiện diện tôn kính của Đức Cha Marcel PIQUET (còn gọi là LỢI), và rất đông qúi linh mục trong và ngoài giáo phận, đặc biệt hai vùng Bình Thuận và Bình Tuy… Hầu như giáo dân di cư ở tất cả các vùng trên lãnh thổ Miền Nam lúc đó đều có rất đông đại biểu của mình : các chuyến xe lửa miễn phí hoàn toàn từ Huế trở vào và từ Sài gòn ra nêm chật đầy khách hành hương ùn ùn đổ xuống Ga Suối Kiết-Tánh Linh ; các đoàn xe GMC của chính phủ phục vụ miễn phí từ Tây nguyên, Miền Trung, Đồng bằng Sông Cửu Long nối đuôi nhau hướng về Núi Tà Pao. Có thể nói đó là cả một rừng người… Núi rừng Tà Pao như được đánh thức dậy, sau cả triệu năm ngủ vùi…

Về phía chính quyền, có sự hiện diện của Đại diện của Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa, nhiều quan chức Chính quyền tỉnh Bình Tuy lúc đó… Từ đó, Thánh Tượng Mẹ trên núi Tà Pao thường xuyên vẫn là nơi lui tới cầu nguyện của bà con giáo dân, của các đoàn thể tôn giáo, đặc biệt vùng Phan Thiết và Bình Tuy…

Từ năm 1965 trở đi, quân đội Mặt Trận Giải phóng Miền Nam Việt Nam làm chủ toàn bộ vùng Bắc Ruộng hay Bắc Sông La Ngà nơi tọa lạc Thánh Tượng Đức Mẹ Tà Pao. Vì hoàn cảnh chiến sự, không còn mấy ai lui tới, Tượng Đài Đức Mẹ Tà Pao trở thành nơi hoang phế, cây cối mọc um tùm che khuất…

Sau 1975, khi hòa bình vừa mới vãn hồi trên Quê hương, Đất nước, một số anh chị em giáo dân, theo chỉ đạo của các Đấng Bản quyền, đã âm thầm lặn lội đi tìm kiếm lại Tượng Đài Đức Mẹ trên Núi Tà Pao.

Mãi đến tháng 10 năm 1980 một số giáo dân thuộc vùng kinh tế mới xã Đức Tân và xã Huy Khiêm đã tìm thấy tượng Đức Mẹ đã bị bể nát phần đầu và tay chân.

Tháng 6 năm 1991 được sự cho phép của Đức Cha Nicôla Huỳnh Văn Nghi, Giám mục Giáo phận Phan Thiết, và sự khích lệ của linh mục Phanxicô Xavie Đinh Tân Thời, nguyên chánh xứ Gia An, những giáo dân này đã nhờ điêu khắc gia Lê Phát (Giáo phận Xuân Lộc), phục chế lại tượng Đức Mẹ.

Sau gần hai tháng thi công, tượng Đức Mẹ được hoàn tất vào ngày 30 tháng 7 năm 1991.

3. PHONG TRÀO HÀNH HƯƠNG ĐỨC MẸ TÀPAO

Vào khoảng từ cuối tháng 10 năm 1999, sau khi “tin đồn Đức Mẹ hiện ra ở Trúc Lâm và hướng về phía rừng núi Tánh Linh” được lan ra, từng đoàn người lũ lượt kéo nhau về vùng Núi Tà Pao, Huyện Tánh Linh, Tỉnh Bình Thuận. Sau khi phát hiện ra Tượng Đài Đức Mẹ trên núi Tà Pao, nhờ sự mách bảo của các giáo dân ở địa phương, khách hành hương từ khắp nơi gồm nhiều thành phần, thuộc mọi lứa tuổi, giáo cũng như lương tìm về bên Mẹ Tà pao. Trong đó nhiều người chia sẻ rằng đã nhận được nhiều ân sủng của Chúa với xác tín nhờ Mẹ Tà pao chuyển cầu.

Trước tình hình con số khách hành hương tuốn về ngày càng đông cùng với những nhu cầu mục vụ chính đáng cần được đáp ứng như : lãnh nhận Bí tích Xá giải, tham dự các Thánh Lễ, v.v…, hằng tháng cứ vào ngày 13, luôn có Thánh Lễ đồng tế, do chính các Đức Giám Mục Giáo phận chủ trì tại nhà thờ Giáo xứ Tánh Linh, cách Tàpao khoảng 13 cây số.

Ngày 13 tháng 8 năm 2006, Đức cha Phaolô Nguyễn Thanh Hoan, Giám mục Chính Tòa Giáo phận Phan Thiết, đã cử hành thánh lễ đặt viên đá đầu tiên khởi công xây dựng linh đài Đức Mẹ Tàpao (gia cố phần nền ngay dưới chân Tượng đài Đức Mẹ) và đường lên linh đài (từ dưới chân núi lên Tượng đài Đức Mẹ). Sau chín tháng thi công, hai hạng mục này được khánh thành vào ngày 13 tháng 5 năm 2007.

Kể từ ngày 13 tháng 7 năm 2008 trở đi, các Thánh Lễ đồng tế do Đức Giám mục Giáo phận Phan Thiết chủ trì vào các ngày 13 trong tháng được chuyển về Nhà thờ Giáo xứ Đồng Kho, cũng thuộc huyện Tánh Linh. Đồng thời, để đáp ứng nhu cầu lãnh nhận Bí Tích Hòa Giải của khách hành hương, trong các ngày 12 và 13 hàng tháng, luôn sẵn sàng có một số linh mục có mặt tại Trung Tâm Hành Hương Đức Mẹ Tà Pao để trao ban Bí Tích nầy.

Kể từ ngày 08 tháng 12 năm 2008, các Thánh Lễ ngày 13 hàng tháng do Đức Giám Mục chủ tế sẽ được cử hành tại Lễ Đài của Trung Tâm Hành Hương Đức Mẹ Tàpao.

Từ ngày 08 tháng 12 năm 2008 đến ngày 08 tháng 12 năm 2009, được sự cho phép của Tòa Ân Giải Tối Cao, Giáo phận Phan Thiết tổ chức “Năm Thánh Đức Mẹ Tàpao” kỷ niệm Kim Khánh – 50 năm Thánh tượng Đức Mẹ hiện diện tại linh địa này.

Từ năm 2010, để đáp ứng nhu cầu của khách hành hương, Đức Cha Giuse Vũ Duy Thống, sau khi nhậm chức Giám mục Chính Tòa Giáo phận Phan Thiết (ngày 03/09/2009), đã tiếp tục xây dựng và mở rộng Trung Tâm Thánh Mẫu Tàpao với các hạng mục: Quảng trường A,B,C, Lễ Đài, nhà Mục vụ trung tâm, nhà sinh hoạt và nhiều công trình khác.

Ngày 05 tháng 06 năm 2014, UBND Tỉnh Bình Thuận chấp thuận cho Tòa Giám Mục Phan Thiết được thành lập tổ chức tôn giáo cơ sở thuộc Tòa Giám Mục Phan Thiết với tên chính thức là: Trung Tâm Thánh Mẫu Tàpao.

Sau khi Đức Cha Giuse Vũ Duy Thống qua đời (vào ngày 01/03/2017), Tòa Thánh đã bổ nhiệm Đức Cha Tôma Nguyễn Văn Trâm, Giám mục Chính Tòa Giáo phận Bà Rịa, làm Giám Quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết (vào ngày 14/03/2017). Từ đây, Đức cha Tôma tiếp tục cho triển khai xây dựng một số hạng mục như Văn phòng, Trạm Y Tế, Nhà máy nước, Bãi đậu xe và các cơ sở hạ tầng khác để phục vụ khách hành hương.

Ngày 13/12/2018, tại Trung tâm Thánh mẫu Tàpao, Giáo Phận Phan Thiết tổ chức đại lễ khai mạc Năm Thánh mừng 60 năm làm phép và khánh thành tượng đài Đức Mẹ núi Tàpao.

Ngày 03 tháng 12 năm 2019, Tòa Thánh bổ nhiệm Đức Cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng, Giám mục Phụ Tá TGP. Sài Gòn, làm Giám mục Chính Tòa Giáo phận Phan Thiết. Mười ngày sau, ngày 13 tháng 12 năm 2019, Thánh lễ Bế mạc Năm Thánh kỷ niệm 60 năm làm phép và khánh thành tượng Đức Mẹ Tàpao (1969-2019) đã được tổ chức tại Trung Tâm Thánh Mẫu Tàpao, với sự hiện diện của Đức Tân Giám mục Giáo phận Phan Thiết, cùng Đức TGM Marek Zalewski – Đại diện Tòa Thánh tại Việt Nam, Đức Hồng Y, các Đức TGM, các Giám mục trong HĐGM Việt Nam, và đông đảo linh mục, tu sĩ và giáo dân.

Tiếp nối các vị tiền nhiệm,  Đức Cha Giuse Giáo phận tiếp tục quan tâm xây dựng và phát triển Trung Tâm Thánh Mẫu Tàpao với các hạng mục như: cổng Trung Tâm, Nhà nguyện Thánh Thể, gia cố và trùng tu Linh đài Đức Mẹ…

4. TẠM KẾT

Trải qua hơn 60 năm, dấu ấn thời gian in đậm sự hiện diện đầy tình thương của Mẹ Maria đối với đoàn con trong và ngoài Giáo Phận Phan Thiết, là quãng thời gian để hoàn thành một “giấc mơ đẹp”. Tàpao, từ nơi vùng núi rừng hẻo lánh, nay đã trở thành một Trung Tâm Thánh Mẫu nổi tiếng ở Việt Nam, ngày càng được nhiều người biết đến.

(Dựa theo:

  1. Sách: LƯỢC SỬ TRUNG TÂM HÀNH HƯƠNG ĐỨC MẸ TÀPAO, 2008, Ban Nghiên Cứu Lịch Sử GP. Phan Thiết.
  2. Bài viết: “Lễ Khai Mạc Năm Thánh – 60 Năm Đức Mẹ Tàpao (13/12/2018)”, Lm. Giuse Nguyễn Hữu An.

  3. Một số tư liệu khác)

Tin liên quan